Grijpgrage neushoornvogels

Stel je voor, je loopt een enorme kooi in waarin drie neushoornvogels, een kaketoe en een pauw wonen. Zodra je de deur opent, komt de grootste van de drie neushoornvogels op je afvliegen, probeert je in je arm te bijten en blijft dat het daaropvolgende half uur als een soort foutgeincarneerde hond met aandachttekort proberen. Dat is trouwens niet zijn enige hobbie, hij hangt ook graag aan je bezem en zodra je het roze schrobborsteltje tevoorschijn haalt, is hij al helemáál niet meer te houden. Maar al deze dingen zijn nog niets vergeleken met zijn grootste hobbie: Als een soort blinde kamikazepiloot rechtstreeks op vrijwilligers afvliegen in de hoop ze met zijn snavel rechtstreeks tussen de ogen te raken. Ja, Randy is dolgelukkig met alle vrijwilligers. En hij is niet de enige. Op de dag dat ik in het Wildlifecentrum aankwam, kwam er nog een ander meisje aan. De volgende ochtend bij haar eerste klus werd ze meteen door een groep gibbons gegrepen die haar armen helemaal openkrabten. Oh en dan zijn er nog de beren, die graag in een boom klimmen en dan hun poep naar beneden laat vallen, zodat het tussen de wortels van de boom komt te zitten en het ons minutenlang schrobben kost om hun verblijf weer schoon te maken. Ja, het is echt heel dankbaar werken in dit centrum.

Berenpoep

En hoe sarcastisch dat laatste zinnetje ook klinkt, ik meen het echt. Het is echt geweldig werken hier. Ik heb er nu zeven werkdagen opzitten (en op dit moment een vrije dag, úitgeslapen!) en de tijd is echt voorbij gevlógen. De werkdagen zijn lang en zwaar, zeker na vier maanden reizen (wat op fysiek gebied nou niet bepaald heel zwaar was, meestal dan). 's Ochtends begin je om half zeven met het schoonmaken van de verblijven en direct daarna worden de dieren gevoerd. Om acht uur is het ontbijttijd voor de vrijwilligers en dan begin je vaak om negen uur weer met je volgende klus. Tegen lunchtijd voelt je lichaam aan alsof er al een hele werkdag opzit, maar dan moet je vaak nog gewoon tot vijf uur doorwerken. En daarna heb je het écht even helemaal gehad, maar voel je je wel heerlijk. Je wéét gewoon dat dit werk echt nodig is, die dieren moeten gevoerd worden, hun kooien moeten schoongemaakt worden, en het is best wel cool dat je daar tijdens zo'n reis aan kan bijdragen.

De eerste twee dagen heb ik de beren gedaan, dat was wel relaxed werk met veel pauzes tussendoor. De beren zijn supercoole beesten, zeker de kleintjes, heel speels en vrolijk. Ze moeten eerst in een hok gelokt worden, zodat wij hun verblijf kunnen ontdoen van voedselresten en berenpoep (die overigens verdacht veel weg heeft van de maïskoekjes die wij vaak bij de lunch hebben). Vervolgens moet het voedsel zoveel mogelijk hun natuurlijk gedrag naar boven halen. We verstoppen veel fruit in bomen of in gaten in de grond, zodat ze er echt naar moeten zoeken. 's Middags maken we verrijkkingen voor de dieren. Voor de beren is dat vaak iets in de vorm van bevroren fruit.

De drie dagen erna stond ik op 'primates 2', voornamelijk bestaand uit makaken, en 'other cages', waaronder otters, leguanen en de hierbovenbeschreven vogels. Dat was, in tegenstelling tot de eerste twee dagen, een dagvullende taak. De makaken zijn enorm slimme apen met bovendien een erg menselijke expressie. Aan hun gezichten kun je precies zien wat er in ze omgaat, hoewel ze dat ook wel eens willen misbruiken door te doen alsof. Zoals ik zei, het zijn enorm slimme wezens. Ook bij deze dieren geldt, dat ze eerst in een andere kooi gelokt moeten worden voor je hun kooi kunt schoonmaken, en waar beren gewoon blind hun neus volgen en achter je koekjes aankomen, hebben de apen precies door wat je van plan bent, en hebben ze niet de intentie het je gemakkelijk te maken. Voor je dus een kooi kan schoonmaken, ben je vaak weer een flink tijdje verder.

De laatste twee dagen van deze eerste week stond ik op quarantaine, een afgescheiden gedeelte in het centrum waar nieuwe dieren worden opgevangen om ze medisch te kunnen testen, hun gedrag te observeren en zo te zorgen dat ze op een goede plek in het centrum terechtkomen. Het werk hier bestond vooral uit schoonmaken, schoonmaken en schoonmaken, maar hoewel dat op een gegeven moment wel degelijk gaat vervelen, zorgen de dieren voor voldoende afwisseling. Vooral apen hebben zóveel karakter, elk dier heeft zijn eigen persoonlijkheid, en natuurlijk zitten er ook veel dieren met trauma's tussen. De één heeft een hekel aan mannen, de ander aan vrouwen. Sommige dieren zitten de hele dag stil in hun kooi en duwen hun rug tegen het hek aan in de hoop dat je ze even wilt aanraken, anderen stuiteren alle kanten op en proberen alles te grijpen dat in hun buurt komt. Eén van de gibbons in quarantaine in bijzonder gewiekst hierin. Als ik in de buurt kom, gaat hij met z'n rug naar me toe zitten met z'n handen voor z'n ogen, zodat ik denk dat hij geen aandacht aan me besteedt. Stiekem gluurt hij echter elke tien seconden even door z'n vingers om te zien of ik (of m'n bezem of gieter) al dichtbij genoeg is om te kunnen grijpen.

En verder zitten er op dit moment zo'n twintig vrijwilligers, en is er een enorme boekenkast met allemaal interessante boeken, dus de avonden zijn vaak ook goed gevuld.

Het centrum

Ik heb het wel steeds zo mooi over 'het centrum' en 'de dieren', maar volgens mij heb ik jullie nog helemaal niet verteld waar ik nou precies zit. Even een korte introductie: Ik zit nu voor vier weken (van 1 tot 29 mei) in het Wildlife Rescue Centre van Wildlife Friends of Thailand. In 2001 opgericht door de Nederlander Edwin Wiek, is het centrum in acht jaar gegroeid tot een enorm reddingscentrum met meer dan tweehonderd apen, tientallen beren, twee luipaarden, een tijger, twee handjesvol vogels, een krokodil, twee luipaardkatten, verschillende soort civets, en ga zo maar door. In Thailand leefden veel van deze dieren vroeger in het wild, maar nu zijn ze ook hier iets bijzonders geworden, met vervelende gevolgen: Ze worden gevangen gehouden als 'foto-object' voor toeristen, mensen houden ze als huisdier, of ze worden simpelweg opgegeten. Dieren worden ook totaal niet gezien als levende wezens met gevoel, het zijn eerder interessante bewegende objecten.

Toen Edwin naar Thailand kwam om hier een bedrijf te starten, zag hij een tijger die zat vastgebonden bij een tankstation om op de foto te gaan met klanten. De tijger kreeg compleet verkeerde voedsel, inclusief energydrinkjes om 'm wakker te houden en drugs om 'm kalm te houden. Nadat hij de eigenaar zover had gekregen dat de tijger naar een rustiger plekje achter het station werd verplaatst en beter voedsel kreeg, wist hij ten slotte de tijger helemaal te redden. Meow was er enorm slecht aan toe. Vanwege de verkeerde voeding was het volledige achterlichaam verlamd met als gevolg dat het arme dier zich niet eens kon omdraaien, laat staan opstaan. Nu, jaren later, kan Meow lopen, hetzij ietwat schommelend, en dat is prachtig om te zien... maar het blijft je ook herinneren aan het feit dat zo'n prachtig en trots beest alleen maar voor het geld is misbruikt en afgebeuld. 'Mensen zijn beesten' zei een bezoeker van het centrum, en als je Meow ziet lopen kan je niet anders dan het volledig met hem eens zijn. En dit is niet alleen Meow's verhaal, veel dieren hier hebben een soortgelijke bizarre geschiedenis. Veel aapjes worden als babytje gevangen door hun moeder neer te schieten, en worden vervolgens in een klein kooitje gepropt. Beren die als huisdier wordne gehouden en tenslotte gaan vervelen en worden bereid voor een groot feestmaal. De voorbeelden zijn eindeloos...

Nog vier weken...

Ik vind het dan ook geweldig dat ik de kans heb een klein beetje van mijn tijd en geld in dit initiatief te kunnen steken, en ergens vind ik het ook heel jammer dat ik over drie weken alweer wegga... ik leer hier zóveel en kan zóveel meer voor dit centrum betekenen als ik alleen maar een maandje langer zou blijven... maar goed, mijn vliegtuig vertrekt op zes juni. Vandaag nog precies vier weken te gaan. En eerlijk gezegd ben ik daar ook wel heel blij mee. Ik heb het enorm naar m'n zin hier, nog drie weken in het centrum en dan nog een laatste weekje om van dit prachtland te genieten, maar ik zal ook heel blij zijn als ik weer 'gewoon' thuis ben. 'Gewoon' tussen aanhalingstekens, omdat ik me hier echt heb beseft hoe gelukkig ik wel niet ben dat ik zo'n plekje heb dat ik thuis kan noemen. Een plekje met mensen die van me houden, vrienden in de buurt, m'n eigen kamer, een geweldige hond, elke dag te eten. Als ik over vier weken op het vliegtuig stap, zal ik dat met dubbele gevoelens doen. Ik zal dit geweldige land met al die geweldige inwoners en geweldige plekken achter mij laten met pijn in m'n hart, en tegelijkertijd niet kunnen wachten tot de wielen van het vliegtuig eindelijk weer Europese bodem raken...